AI en de uitzendkracht van morgen

AI en de uitzendkracht van morgen

Op woensdag 28 februari hield Preventie en Interim ter gelegenheid van haar 25ste verjaardag het event “Artificiële Intelligentie en de uitzendkracht van morgen“. Plaats van afspraak: Sparks ! in het hartje van Brussel. En of het vonken gaf: meer dan honderd genodigden waren op de afspraak. De aftrap werd naar goede gewoonte gegeven door Marijke Bruyninckx, Directeur van Preventie en Interim. En dit deed ze niet alleen, want ook de PI-avatar was op de digitale afspraak om samen met Marijke de gasten te verwelkomen. Eens de verwelkoming voorbij nam Frédéric Deborsu, journalist en gastheer van de dag, de fakkel over.

Waarom dit event over artificiële intelligentie voor de uitzendkracht van morgen ?

Uitzendkrachten worden flexibel ingezet bij telkens een andere werkpost en een andere gebruiker (werkgever). Er wordt dus heel wat flexibiliteit gevraagd van een uitzendkracht om zijn opdracht bij de gebruiker naar behoren uit te voeren. Gebruiker en uitzendkantoor hebben op hun beurt een gedeelde verantwoordelijkheid om de veiligheid en gezondheid van de uitzendkrachten te beschermen.  

Na 25 jaar is het beeld van de werkplek voor werknemers gaandeweg veranderd.  Artificiële intelligentie op de werkplek is vandaag al aanwezig, maar zal zich in de toekomst nog versterken. Wat betekent dat voor de uitzendkracht en de uitzendsector, welke vragen kan men zich hierover stellen ? 

Wat is dat nu, AI ?

We praten er allemaal over, maar weten we wel wat het is? Wetenschapscommunicator Filip Van den Abeele legde dit glashelder uit: AI zijn computersystemen die gespecialiseerd zijn in het herkennen van patronen. Door ze net als menselijke hersenen op te bouwen tot een artificeel neuraal netwerk, leert artificiële intelligentie om gaandeweg verbanden te leggen. Al loopt dit niet zonder slag of stoot.

Toch doet AI het op sommige gebieden nu al beter dan de mens. In de serreteelt bijvoorbeeld kunnen AI-gestuurde machines alle taken die een mens kan, van het planten van stekjes tot het verwijderen van geïnfecteerde bladeren, zonder moe te worden en fouten te maken.

AI is een evolutie en geen revolutie, maar het blijft wel een disruptieve technologie. Dit werd ook duidelijk uit het antwoord op de mentimetervraag “ Hoelang duurt het voordat een werkplek volledig AI gestuurd wordt”.Volgens Filip Van Den Abeele is dit heel dichtbij en zal dat binnen de 5 jaar mogelijk zijn. Qua invloed op de huidige jobs: vandaag is bij meer dan de helft  van de jobs de taakinhoud voor 30% vervangbaar door artificiële intelligentie. Zeker 5% van de jobs zullen in de toekomst vervangen worden door AI.

De gevaren van AI

AI traint zichzelf op basis van een dataset. Maar wat als een dataset onvolledig is, en de AI op basis hiervan begint te discrimineren ? Prof. Lode Lauwaert legt uit dat bij de invoering van artificiële intelligentie het bewaken van ethiek belangrijk is en blijft.  Amazon mocht het al ondervinden met hun AI-rekruteringstool, die vrouwen discrimineerde. En hoe zit het met de bescherming van de privacy? Want we laten digitale kruimels achter bij elke zoektocht op internet en elk gebruik van een app. En dan is er nog de schaduwkant van AI op vlak van milieu. Want de werking van AI vergt grote datacenters, wat gepaard gaat met een groot energieverbruik en de uitstoot van broeikasgassen. Maar ondanks de gevaren ervan, blijft Lauwaert ervan overtuigd dat AI ons leven zal verbeteren. De ontwikkeling van artificiële intelligentie is gestart in de jaren vijftig, de ontwikkeling van neurale netwerken begon in 2012. Vandaag wordt wereldwijd meer dan 350 miljard dollar per jaar gespendeerd aan AI. In het jaar 2100 zullen we in een nieuwe wereld wakker worden: AI-technologie betekent heel zeker dat er meer welvaart zal komen, wat dan ook samenhangt met meer welzijn.

De menselijke kant

Gaat AI ons leven overhoop gooien of komt er een verlies van controle over ons leven? Gaat AI alles voor ons regelen? Neen, maar het betekent wel een verandering. We gaan naar een nieuwe technologische wereld met andere waarden, waaraan we ons moeten aanpassen en moeten leren mee omgaan.  Uit de mentimetervraag  “Zullen we in de toekomst gelukkiger zijn in een AI gestuurde wereld” bleek dat meer dan 80% van het publiek neen antwoordde. Dit gegeven zet ons natuurlijk wel aan tot denken.

Sebastien Bellin, oud-basketter en ex-kapitein van de Belgian Lions, startte zijn getuigenis met een pakkende video van zijn jarenlange strijd om te genezen als slachtoffer van de aanslag op Brussels Airport in 2016. Hij vertelde nadien hoe hij alle uitdagingen overmeesterde. Zijn boodschap voor de uitzendsector: jouw angst voor AI zit tussen je oren, je bent op dit moment niet in gevaar door AI.

AI: werkgevers vs. werknemers

Kris Van Eyck (ACV) wees erop dat de vraag niet zozeer is gaan we artificiële intelligentie implementeren op de werkplek maar wel ‘hoe gaat dit gebeuren ?”.  Is de invoering van AI ten goede van de werknemer of wordt hij er slachtoffer van ?  Al voor er sprake was van AI werd in 1983 een CAO 39 getekend, die zegt dat bij elke nieuwe invoering van technologie op de werkplek de werknemers moeten geïnformeerd worden, en een sociale dialoog moet worden gestart. Dit principe vinden we ook terug in de Welzijnswet werknemers van 1996. Het comité voor Preventie en Bescherming op het werk heeft hier een rol om dit via gerichte werknemersinspraak aan te pakken. Wat de regelgeving betreft is er niet zozeer nood aan extra regelgeving, maar wel aan aangepaste regelgeving in functie van de ontwikkelde AI tools.

Kris De Meester (VBO) verwees naar een recenter Europees akkoord in 2020 van de sociale partners rond digitalisering op de werkplek. Hierin wordt gesteld dat digitalisering een proces is waarbij gaandeweg de pro en contra’s onder de loep worden genomen en waar nodig worden bijgestuurd. De sociale partners waren het erover eens dat dit debat een mooie aanleiding was om ten gronde de gesprekken over AI op de werkplek onderling te starten.

Ann Cattelain (Federgon) legde uit dat de toepassing van artificiële intelligentie in de uitzendsector zeker zijn nut heeft. Het bestaat vandaag al bij het screenen van sollicitaties in recruteringstools. Natuurlijk moet hier worden gewaakt over het correct voeden van deze tools met historische data; historische datavervuiling moet kost wat kost vermeden worden. Ook bij het onthaal van uitzendkrachten en werknemers kunnen apps worden ingezet. Cattelain besluit dat AI zeker omarmd kan worden, maar het menselijk aspect blijft nog altijd belangrijk: werknemers en uitzendkrachten hebben baat met een “human touch” bij hun onthaal als nieuwe werknemer.

AI wordt vandaag het sterkst ingezet ter vervanging van repetitieve jobs. Voor vele jobs speelt het menselijk handelen uiteraard nog altijd een cruciale rol. Maar dit betekent ook het verdwijnen van eenvoudige jobs naar hogere competentiejobs. Het is niet ondenkbaar dat bepaalde werknemers, waaronder uitzendkrachten, moeilijker inzetbaar zijn op de werkplek. Vandaar een oproep naar aangepaste opleidingen voor alle werknemers en uitzendkrachten op een AI gestuurde werkplek. 

Conclusie

Ook in AI-tijden blijft veiligheid en gezondheid op de werkplek primeren voor werknemers, waaronder onze uitzendkrachten. Maar hebben we nu alle antwoorden op wat AI zal betekenen voor de uitzendsector en de arbeidsmarkt in het algemeen? Neen. En dit kan ook niet met één studiedag. Maar met die studiedag kunnen we wel het debat lanceren dat broodnodig is voor onze sector. Preventie en Interim verbindt er zich toe om de ontwikkeling van AI op de werkvloer op de voet te volgen, en in samenspraak met haar leden de nodige sensibilisering te lanceren, zodat AI en uitzendkrachten een “en”-verhaal worden en geen “of”-verhaal.